W ostatnich tygodniach lata i na początku jesieni 2022 roku dwadzieścia sześć osób wyjechało z Agro-Perma-Lab na południe Hiszpanii, aby uczyć się na temat inkluzywnej i holistycznej edukacji, inteligencji emocjonalnej, budowania zdrowych i regeneratywnych organizacji oraz włączania osób z doświadczeniem migracji do lokalnych społeczności poprzez zaangażowanie w działania agroekologiczne. Udział w treningach był możliwy dzięki projektowi Empowering sustainable and citizen-led transformation in rural communities through adult education finansowanemu w ramach programu Erasmus+ Edukacja Dorosłych.
Edukacja na rzecz transformacji
Fundacja Agro-Perma-Lab od samego początku chciała być częścią transformacji systemu żywności i, szerzej, społeczności. Traktujemy agroekologię i permakulturę jako sposób na zmianę całego systemu, a nie losów pojedynczych osób. Dlatego edukacja, którą się zajmujemy, kładzie nacisk na społeczne i etyczne aspekty agroeklogii i permakultury. To właśnie dążenie do społecznej transformacji zachęciło nas do podjęcia współpracy z projektem Ulex, który wspiera regeneratywny aktywizm i holistyczne rozumienie zmiany.
Celem projektu Empowering sustainable and citizen-led transformation in rural communities through adult education było przede wszystkim wyposażenie edukatorów i edukatorek związnych z Agro-Perma-Lab i działających na obszarach wiejskich w nowe umiejętności antydyskryminacyjne i liderskie, a także w zakresie transformacji konfliktów. Chciałyśmy również, aby edukatorzy i edukatorki wrócili z nowymi, bardziej holistycznymi metodami uczenia, które będą mogli wykorzystać w prowadzonych przez siebie zajęciach lub grupach, w których działają.
Bardziej długoterminowym celem jest dla nas budowanie kompetencji osób, które działają w lokalnych grupach, organizacjach i społecznościach, aby były one zrównoważone, aby działania w nich nie prowadziły do wypalenia i mogły dokonywać głębokich zmian oddolnie. Nieodpłatna praca, konflikty i brak głębszych relacji wśród osób wspólnie działających na rzecz transformacji mogą bowiem doprowadzić do wypalenia i rezygnacji z działania. Dobre doświadczenia z innych organizacji, praktyki, które pozwalają na regenerację, umiejętności budowania trwałych i wspierających relacji – po to pojechałyśmy do Hiszpanii i mamy głęboką nadzieję, że osoby uczestniczące w warsztatach mogły doświadczyć przynajmniej części z tych nauk.
Aby oddźwięk warsztatów był większy, do udziału w nich wybrałyśmy osoby, które są zaangażowane w edukację lub działają w grupach i organizacjach, przede wszystkim na obszarach wiejskich. Do Hiszpanii wyjechały studentki Ekologicznego Uniwersytetu Ludowego, osoby reprezentujące stowarzyszenia działające na rzecz zdrowych systemów żywności, zaangażowane w budowę ogrodów miejskich czy planujące założenie kolektywnych gospodarstw wiejskich.
Projekt Regeneracyjny La Bolina
La Bolina to również centrum edukacyjne współpracujące z projektem Ulex. W ramach współpracy La Bolina realizuje treningi dla osób zaangażowanych w różnorodną działalność społeczną i ekologiczną. Właśnie takie osoby – działające w kontekście ekologicznego rolnictwa i tworzenia społeczności na obszarach wiejskich – Agro-Perma-Lab wybrało do udziału w projekcie.
Sam pobyt w La Bolinie i zapoznanie się z historią inicjatywy jest ciekawym doświadczeniem, które pobudza wyobraźnię co do możliwych zmian. Osoby uczestniczące w każdym z treningów miały okazję odwiedzić El AlmaZen – sklep, z którego konsumenci i konsumentki mogą odebrać cotygodniowe paczki z lokalnie wyprodukowaną żywnością – i ogród stworzony przez inicjatywę. Poznały również system funkcjonowania projektu, oparty o grupy robocze i partycypację wszystkich osób członkowskich.
Najbardziej inspirująca jest dla mnie jednak historia stworzenia i działania La Boliny – to w jaki sposób można łączyć kwestie społeczne, kulturowe i ekologiczne. – osoba uczestnicząca w warsztatach Świadomość ekosystemowa
Warsztaty
Do udziału w warsztatach wybrałyśmy 26 osób, które działają przede wszystkim w obszarach edukacji permakulturowej, agroekologicznej, ogrodnictwa miejskiego lub są liderami i liderkami społeczności położonych na obszarach wiejskich. Wzięły one udział w warsztatach, obejmujących tematykę:
- Holistyczne uczenie się w edukacji dorosłych
- Przeciwdziałanie dyskryminacji: Różnorodność i władza w środowiskach edukacyjnych
- Transformacja konfliktu dla osób trenerskich
- Zrównoważona ekonomia w edukacji społeczności lokalnej
- Przywództwo i inteligencja emocjonalna dla osób zajmujących się edukacją dorosłych
- Rozwój organizacyjny instytucji edukacji dorosłych
Warsztaty miały charakter holistyczny i poruszały główne tematy na wielu płaszczyznach: pracy z ciałem i własnymi schematami, pracy emocjonalnej, oraz pracy w grupach i działanie w społeczeństwie. Są to zatem różne poziomy naszego funkcjonowania: personalny (emocjonalnie, cieleśnie, umysłowo), interpersonalny (pracy w naszych grupach, organizacjach) i społeczny (pracy w szerzej pojętym systemie, społeczeństwie), które są adresowane jako elementy naszej pracy, nieodłącznie ze sobą połączone i wpływające na siebie nawzajem.
Osoby prowadzące wskazywały konkretne przykłady przedstawianych metod pracy i działań społecznych: w ramach warsztatów dotyczących ekonomii osoby uczestniczące miały okazję poznać lokalne inicjatywy tworzące alternatywną sieć ekonomiczną, wspierającą społeczność wiejską; podczas treningu dotyczącego organizacji osoby uczestniczące zapoznały się ze sposobem funkcjonowania projektu La Bolina, a także wzięły udział w spotkaniu z przedstawicielką Greenpeace Hiszpania, która opowiedziała o zmianach strukturalnych w ramach tej organizacji.
Część każdego treningu była poświęcona na ćwiczenia związane z ciałem i uważnością. Oprócz ćwiczeń medytacyjnych, same zajęcia związane z głównymi tematami warsztatów często miały charakter ucieleśniający. Podczas jednego z warsztatów użyto np. elementów teatru w budowie komunikacji w grupie. Włączenie zajęć ucieleśniających teorię, np. dotyczącą organizacji, było aspektem docenionym przez osoby uczestniczące. Pozwoliło to na wyobrażenie sobie zmian, do których możemy doprowadzić w ramach naszych działań – było w pewien sposób “ucieleśnieniem” przekazywanej wiedzy.
Wszystkie warsztaty kładły nacisk na edukację włączającą, uwzględniającą różne potrzeby osób i ich ograniczenia. Często były to drobne elementy, które nie były komunikowane bezpośrednio, np. używanie zrozumiałego języka angielskiego, prowadzenie kręgów, aby każda osoba mogła wziąć udział w dyskusji. W każdym treningu brały udział z kilku organizacji, w tym z innych organizacji w Polsce i Włoch.
Warsztaty odbyły się w ramach projektu „Empowering sustainable and citizen-led transformation in rural communities through adult education” finansowanego przez Unię Europejską.
